Çikolata Kisti (Endometriozis) Nedir?
Alt karın bölgesinde ağrı ile belirtiler gösteren endometriozis (çikolata kisti) kadınlarda kısırlığı yol açan bir hastalıktır. Genellikle adet dönemlerinde pelvik bölgelerinde meydana gelen ağrılarla ortaya çıkar. Regl dönemi birçoğumuz için ağrılı geçer zaten ama çikolata kisti oluşumunda ağrı daha uzun süreli ve şiddetlidir.
Endometriyum dokusu rahim içerisinde gelişen bir dokudur normalde. Bu dokuya benzer bir dokunun rahmin dış kısmında oluşmaya başlaması durumuna çikolata kisti denir. Alt karın bölgesinde ağrılara sebep olur. Ağrıların artış göstermesi kramplara ve kısırlığa bile yol açabilir. Rahimdeki fallop tüplerinde, pelvik bölgesindeki dokularda ve yumurtalıklarda meydana gelmekte olan çikolata kisti çok nadirde olsa mesane ya da bağırsak bölgesinde de görülebilir.
Çikolata kisti semptomları her kadında farklılık gösterebilir. Rahim içerisinde gelişen bu endemetriyum dokusuna benzeyen dokular regl döneminde kalınlaşmaya başlar ve kanama il vücuttan atılır. Ama bazen normal kanallar yolu ile dışarı atılamayan bu dokular içeride kalır ve buda çikolata kistinin oluşumuna sebep olur.
Zamanla bu dokular çevresindeki dokularda etki eder ve yara ve yapışmalar meydana gelmeye başlar. Regl dönemleri aşırı ağrılı ve kramplı geçer bu gibi durumlarda. İlerleyen aşamalarında doğurganlığı da engelleme ihtimali vardır. Erken teşhis durumunda tedavisi tabii ki mümkün.
Çikolata kistinin belirtileri nelerdir?
Regl dönemi ağrıları
Regl döneminden önce başlayan ağrılar regl dönemi bittikten sonrada şiddetli bir şekilde devam eder. Pelvik bölgesinde yoğun olan bu ağrılar karın ve bel bölgesine de etki edebilir.
Ağrılı cinsel ilişki
Cinsel birleşme sırasında acı ve ağrı oluşur. Bu ağrı cinsel birleşme sonrası da devam eder.
Tuvalete çıkarken ağrı
Özellikle regl döneminde tuvalete çıkarken pelvik bölgesinde ağrılar oluşur.
Adet dışı oluşan kanama
Regl dönemleri dışında normalden daha ağrılı geçen kanama süreçleri
Üreme sorunu
Kısırlık tedavisi görmek için doktora başvurmuş kişilerde çikolata kisti tanısına çok sık rastlanmaktadır. Çikolata kisti oluşumu üremeyi de engeller.
Diğer belirtiler
Regl döneminde kabız ya da ishal olma durumu, mide bulantısı, aşırı şişkinlik hissi ve halsizlik gibi belirtilerde gösterebilir.
Doktora ne zaman başvurmalıyız?
Saydığımız belirtiler mevcutsa doktora gidip biran önce tanı konulmasında fayda var. Çikolata kisti ilerleyip tedavisi zorlaşmadan teşhis konmasında büyük fayda var.
Çikolata kisti neden olur?
Regl kanamasının geriye kaçması
Rahim içindeki endometriyal dokuları içeren regl kanı fallop tüplerine geri akması durumudur. Kan vücuttan çıkmak yerine geri akınca yeniden pelvik boşluğuna dolan kan ve dokular pelvik bölgesindeki duvarlara ve organlara yapışıp kalınlaşır.
Ameliyat izleri
Genellikle sezaryen gibi ameliyatlarda oluşan kesiklere endometriyal hücreler zamanla yerleşebilir.
Hücre nakli
Lenf sistemi veya kan damarları bu oluşan dokuları vücudun diğer bölgelerine doğru iter buda çikolata kistine sebep olabilir.
Bağışıklık sistemi sorunları
Sorunlu bir bağışıklık sistemi vücutta oluşan bu dokuların yok edilmesine engel olamayabilir. Buda çikolata kistine sebep olur.
Çikolata kisti kimlerde görülür?
Erken yaşta regl kanamaları başlayanlarda
Menopoz yaşının geç olması
Regl döngüsü 27 günden daha az olması
Regl kanaması birkaç günden fazla sürmesi
Vücutta östrojen hormonu değerlerinin yüksek olması
Ailede çikolata kisti daha önce diğer bireylerde görülmesi
Vücut kitle indeksinin normal seviyenin altında olması
Üreme sisteminde anormalliklerin olması
Bu gibi belirtiler görülen kişilerde çikolata kisti problemine yakalanma ihtimali daha yüksektir
Çikolata kistinin yol açtığı sorunlar nelerdir?
Kısırlık
En büyük etkisi doğurganlığı önlemesidir. Çikolata kisti oluşan kadınların neredeyse yarısında kısırlık problemi görülmektedir. Normal şartlar altında bir gebeliğin oluşması için yumurtanın yumurtalıklardan salınmasından sonra fallop tüplerinden geçip sperm ile döllenmesi ve sonrasında rahim duvarına tutunması gerekir. Embriyo bu bölgede gelişme gösterir. Çikolata kisti yüzünden fallop tüpleri tıkanınca yumurtanın spermle buluşmasına engel olmuş olur. Bu nedenle uzmanlar gebeliği çok geç yaşlara ertelemenin doğru olmayacağını belirtirler.
Kanser
Çikolata kisti olan kadınlarda yumurtalıklarda bulunan kanser hücreleri daha fazladır. Ama bu yumurtalık kanserinin gelişme riskinin çok yüksek olabileceğini göstermez. Ancak bazen çikolata kisti başka kanser türlerine de yol açabilmektedir.
Çikolata kistinin teşhisi
Çikolata kistinin sebep olduğu ağrılardan dolayı doktora başvurduğunuzda öncelikle ağrının hangi bölgede olduğunu ve hangi zamanlarda olduğunu bilmek isteyecektir. Teşhis için gerekli olan şeyler:
Pelvik muayenesi
Doktorunuz pelvik bölgesini eli ile muayene eder. Bu sayede yara dokuları ve kistler kontrol edilir. Fakat çikolata kisti henüz çok küçükse bu şekilde tespit edilmeyebilir.
Ultrasonografik muayene
Ultrasonografik yöntemi ile üreme organlarının ne durumda olduğu gözlemlenir. Çikolata kisti tespiti yapılmayabilir ama ona bağlı kisteler mevcutsa görülebilir.
Laparoskopi muayenesi
Laporoskopi muayenesi ile genel aneztezi altında kesi açılır ve ince bir alet yardımı ile kistik dokuların ne durumda olduğu gözlemlenir
Çikolata kisti tedavisi nasıl olur?
İlaç yada cerrahi müdahaleler ile tedavisi mümkündür. Çikolata kistinin hangi aşamada olduğu ile orantılı olarak tedavi şekli belirlenir.
Regl döneminde görülen şiddetli ağrılar için ağrı kesici ilaçlar verilir. Eğer gebe kalmaya çalışıyorsanız bu süreçte ağrı kesici ilaçların yanı sıra hormonal ilaçlarda ilave edilir.
Hormonlarınız doğum kontrol hapları ve vajinal halkalar ile kontrol altına alınabilir. Yapay bir menapoza sebep olan bu ilaçlar regl kanamalarını engeller ve bu sayede kistik dokular büzüşür. İlaçları bıraktıktan sonra regl döngüleri normale döner ve gebe kalmanızda mümkün hale gelir. Yani endişe etmenizi gerektirecek bir durum yoktur. Geçici bir tedavi aşamasıdır.
Vücuttaki östrojen hormonunu düşürmeye yarayan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar hormonal doğum kontrol hapları ile birlikte kullanılır.
Ve çikolata kistlerinin ilerlemiş aşamalarında ameliyatla tedavi gerekli görülebilir.
